Γιώργος Παπαευσταθίου «Μόνο αν θυμόμαστε την ιστορία μας, θα μπορούμε να ελπίζουμε για ένα καλύτερο αύριο»
Ναυτικές ιστορίες, θρύλοι και πραγματικότητα μπλέκονται στα «Λόγια της Πλώρης» του Ανδρέα Καρκαβίτσα που ανεβάζει ο Θίασος Αδράχτι στο «Βεάκη».
Συνέντευξη στη Μαρία Τσιλιμιδού
Τα «Λόγια της Πλώρης» του Ανδρέα Καρκαβίτσα επέλεξε για τη φετινή παραγωγή του ο Θίασος Αδράχτι στο θέατρο Βεάκη. Η κλασική συλλογή διηγημάτων, που πρωτοεκδόθηκε το 1899, μεταφέρεται για πρώτη φορά στο θέατρο για παιδιά με στόχο να ταξιδέψει μαθητές και εκπαιδευτικούς (οι παραστάσεις απευθύνονται μόνο σε σχολεία) σε μια άλλη εποχή, τόσο μακρινή, όσο και κοντινή συνάμα. Ο γνήσιος εκπρόσωπος της νεοελληνικής ηθογραφίας, στο πιο διάσημο έργο του μαζί με τον «Ζητιάνο», περιγράφει με γλαφυρότητα τις διαχρονικές περιπέτειες θαλασσινών και στεριανών, τις δυσκολίες και τις σκληρές δοκιμασίες που απαλύνονται μέσα από τη φιλία και την αλληλεγγύη.
Η παράσταση στο «Βεάκη» ακροβατεί ανάμεσα σ’ ένα κλίμα ευφορίας και γλεντιού με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, αλλά και ενδοσκόπησης, αυτογνωσίας, αναζήτησης της προσωπικής ευτυχίας των ηρώων με όποιο κόστος. Έτσι, οι αυτοσχέδιες γιορτές που στήνονται με κάθε χαρμόσυνη αφορμή από τους κατοίκους του νησιού συμπορεύονται με τη θλίψη των συγγενών για τους αδικοχαμένους ναυτικούς στα ναυάγια.
Για τη δική του προσέγγιση και στόχευση μας μίλησε ο επικεφαλής του Θιάσου Αδράχτι, Γιώργος Παπαευσταθίου, ο οποίος σκηνοθέτησε, διασκεύασε και πρωταγωνιστεί στα «Λόγια της Πλώρης».
«Η επιλογή έγινε μετά από πολύ σκέψη. Καταλήξαμε στο αριστούργημα του Καρκαβίτσα γιατί, πρώτα από όλα, είναι ένα κλασικό, ελληνικό έργο, κάτι που σαν θίασος στηρίζουμε με πίστη. Στηρίζουμε την παράδοσή μας, τα ήθη και τα έθιμά μας και νιώθουμε την υποχρέωση να τα μεταφέρουμε και στους μικρούς μας φίλους. Δεύτερον και κυριότερο, για τα μηνύματά του. Κάθε έργο, κάθε παράσταση, είτε απευθύνεται σε παιδιά, είτε σε μεγάλους, οφείλει να ψυχαγωγήσει. Και η αγωγή ψυχής, δεν είναι μόνο το θέαμα. Είναι τα μηνύματα που περνά ειδικά στις ηλικίες που τώρα εκπαιδεύονται να στηρίξουν το αυριανό θέατρο για μεγάλους και τον τόπο μας γενικότερα.»
«Το γεγονός ότι πρόκειται για ένα βιβλίο που δεν έχει μεταφερθεί ξανά στο παιδικό θέατρο έκανε το εγχείρημά μας ακόμη δυσκολότερο. Τα ”Λόγια της Πλώρης” εμπεριέχουν είκοσι διαφορετικές ναυτικές ιστορίες. Μιας και ανέλαβα τη θεατρική διασκευή, έπρεπε να μπω στο μυαλό του παιδιού. Να σκεφτώ ποιες θα του άρεσε να δει και ποιες όχι, να προβληματιστεί, να διασκεδάσει και εννοείται όλες αυτές να δεθούν σε μία βασική ιστορία με αρχή, μέση και τέλος.»
«Μέσα από τη διασκευή, τη σκηνοθεσία και την ερμηνεία προσπαθούμε να μεταφέρουμε στους μικρούς θεατές τις υψηλές αξίες του βιβλίου. Στηριχτήκαμε στο λόγο και την εικαστική παρουσίαση (σκηνικά-κοστούμια) ώστε να προσφέρουμε ένα θέαμα που θα εντυπωσιάσει τα παιδιά. Πάντα ως σκηνοθέτης ζητώ το 100% της ερμηνείας από έναν ηθοποιό. Δεν διαχωρίζω το θέατρο σε παιδικό και βραδινό. Λυπάμαι που κάποιοι συνάδελφοι το κάνουν, όμως όχι εγώ. Ο ηθοποιός οφείλει να δίνει όλη του την αλήθεια πάνω στη σκηνή. Ειδικά όταν απευθύνεται σε ένα αθώο, μη επιτηδευμένο σε “καθωσπρεπισμό” κοινό, που αν δεν του αρέσεις θα στο δείξει εκείνη τη στιγμή. Άρα πρέπει να είσαι αληθινός, να του τραβήξεις τη προσοχή, να το κερδίσεις.»
«Στην ύλη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν υπάρχει η ιστορία της Σμύρνης και η καταστροφή της. Είναι πολύ συγκινητικό, όμως, όταν οι μικροί μας φίλοι θυμούνται ακόμα την παράστασή μας με το παραδοσιακό σμυρνέικο παραμύθι “Το Χαμαλάκι” για τη ζωή των Ελλήνων εκεί, πριν την καταστροφή. Ενδεχομένως σε κάποια παιδιά να μάθουμε φέτος τον Καρκαβίτσα. Υπήρξε άμεση η ανταπόκριση των εκπαιδευτικών που έσπευσαν να κλείσουν παραστάσεις, ώστε να δουν οι μαθητές τους δραματοποιημένες κάποιες ιστορίες από τα “Λόγια της Πλώρης”.»
« Με χαροποιεί αληθινά που τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια στροφή του παιδικού θεάτρου σε βιβλία σπουδαίων Ελλήνων συγγραφέων (”Τα ψηλά βουνά” του Παπαντωνίου, το “Καπλάνι της Βιτρίνας” της Ζέη, ιστορίες του Βιζυηνού κ.α.) Αρκετοί θίασοι ακολούθησαν το τόλμημά μας, ν’ ανεβάσουμε έργα όπως η “Σταχομαζώχτρα” του Παπαδιαμάντη. Και έδειξαν και εκείνοι στους μικρούς θεατές ότι δεν έχουμε μόνο αρχαία ιστορία, αλλά και νεότερη. Αριστουργηματικά έργα και κλασικοί νεότεροι συγγραφείς, που ενώ διδάσκονται στην ύλη τους, δεν είχαν την ευκαιρία μέχρι πριν από λίγα χρόνια να τα δουν στο θέατρο. Τώρα πια, μπορούν. Πιστεύω στον συναγωνισμό και όχι στον ανταγωνισμό. Αυτό μας κάνει όλους να προσπαθούμε για το καλύτερο. Ας μην κρυβόμαστε, όμως. Η γενικότερη αυτή τάση κρύβει και μια δική μας, εσωτερική ανάγκη. Περνάμε αρκετά δύσκολα σαν χώρα. Θέλουμε να θυμηθούμε ξανά την ιστορία μας, ώστε να ελπίζουμε για ένα καλύτερο αύριο. Αυτό είναι και το κυριότερο μήνυμα που περνάμε φέτος μέσα από τη παράστασή μας.»
«Μετά το φινάλε θέλω τα παιδιά να φεύγουν με αυτή ακριβώς την πίστη και την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Και αυτό γίνεται μόνο με το να μην ξεχνάμε ποιοι είμαστε. Ο ίδιος ο Καρκαβίτσας αναφέρει “αν ξεχάσουμε την ιστορία μας, χαθήκαμε..”. Πάντα σαν λαός περνούσαμε δύσκολες περιόδους. Πάντα, ωστόσο, βρίσκαμε τη δύναμη και τις ξεπερνούσαμε. Με πίστη στον εαυτό μας και αισιοδοξία.»
Περισσότερες πληροφορίες για τα «Λόγια της Πλώρης» στο Θέατρο Βεάκη διαβάστε ΕΔΩ.
