Ο ταλαντούχος ηθοποιός μας συστήνεται και ως συγγραφέας μέσα από ένα πρωτότυπο και αλληγορικό θεατρικό έργο για παιδιά στο «Αλίκη»
Συνέντευξη στη Μαρία Τσιλιμιδού
Τον γνωρίσαμε μέσα από δεκάδες κωμικούς και δραματικούς ρόλους που ερμήνευσε σε επιτυχημένα τηλεοπτικά σήριαλ, κινηματογραφικές ταινίες, θεατρικές παραστάσεις. Αν και για τον ίδιο ακόμη παραμένει μυστικός ο λόγος που τα βήματά του τον οδήγησαν στην υποκριτική. Τη φετινή σεζόν, παράλληλα με τον εκρηκτικό «Θεό της Σφαγής» στο Θέατρο «Αθηνών», ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος μας αποκαλύπτει μία ακόμη πτυχή του πολύπλευρου ταλέντου του, συγγράφοντας ένα θεατρικό έργο για παιδιά, τη «Πέτρα του Βορρά». Μια παράσταση στο Θέατρο «Αλίκη» που φιλοδοξεί να συγκεντρώσει όλες τις αρετές που απαιτούνται όταν απευθύνεσαι στις μικρές ηλικίες. Όχι μόνο το επιτυγχάνει, αλλά μέσα από το δικό του παραμύθι καταφέρνει να παρασύρει σ’ ένα βαθύτερο ταξίδι αυτογνωσίας και τους μεγάλους. «Σύμμαχός» του στην ευρηματική σκηνοθεσία, που εμπλέκει το «θέατρο μέσα στο θέατρο» αναδεικνύοντάς το ως τον κατεξοχήν χώρο μαγείας όπου όλες οι συμβάσεις ανατρέπονται και τα πάντα μπορούν να συμβούν, η σύζυγός του, ηθοποιός Κατερίνα Παπαδάκη, η οποία και πρωταγωνιστεί.
– Δεν είναι η πρώτη φορά, κ. Παπασπηλιόπουλε, που καταπιάνεστε με το θέατρο για παιδιά.
– Ήταν το 2012 όταν μαζί με την Κατερίνα ανεβάσαμε τον “Πλούτο”. Μια ενδιαφέρουσα διασκευή καθώς δεν αφαιρέσαμε τίποτα από το πνεύμα, την προκλητική διάθεση και την πολιτική διάσταση του αριστοφανικού λόγου. Δεν θέλαμε να παρουσιάσουμε έναν Αριστοφάνη ανώδυνο, αλλά κατάλληλο και για παιδιά του δημοτικού. Ούτε επιλέξαμε τυχαία το συγκεκριμένο έργο τη δεδομένη εποχή. Χρησιμοποιήσαμε τον “Πλούτο” σαν όχημα ψυχραιμίας απέναντι σε μια γενιά παιδιών που άκουγε διαρκώς για την κρίση, προτρέποντάς τη να σκεφτεί εάν και πόσο σημαντικό είναι όλο αυτό.
– Φέτος, όμως, επανέρχεστε μαζί με τη σύζυγό σας για να τους μιλήσετε για αξίες και ανάγκες διαφορετικές, πιο εσωτερικές. Ποια ήταν η αφορμή;
– “Η Πέτρα του Βορρά” είναι η πρώτη μου ολοκληρωμένη συγγραφική απόπειρα. Αν και οι δυο μας θέλαμε να κάνουμε μια παράσταση που ν’ απευθύνεται σε παιδιά δεν βρίσκαμε αυτό ακριβώς που μας εξέφραζε. Έτσι, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ξεκίνησα να γράφω κάτι που ν’ αφορά πρώτα εμάς τους ίδιους. Το βρήκα μέσα στο ταξίδι ενός αγοριού, το οποίο στην προσπάθειά του να συναντήσει τον πατέρα του ανακαλύπτει ένα θρύλο. Σύμφωνα μ’ αυτόν θα πρέπει πρώτα να βρει τη χαμένη πέτρα του βορρά για να επιστρέψει η ειρήνη στον κόσμο και μετά να φθάσει στο στόχο του. Μέσα από συνεχείς περιπλανήσεις που διαρκούν… 748 χρόνια αυτό που βρίσκει τελικά είναι ο εαυτός του. Εκεί κρύβονται όλες οι απαντήσεις. Το έργο, δηλαδή, μιλά για τη διαδρομή ενός ανθρώπου προς τον εσωτερικό του κόσμο, χωρίς να στερείται της ψυχαγωγικής του αποστολής. Παραμένει μια περιπέτεια για παιδιά. Μάλλον γεννήθηκε από μια δική μου ανάγκη να γυρίσω προς τον εαυτό μου. Και η αφορμή ή το άλλοθι ενός παιδικού έργου μπορεί να είναι εξαιρετικά λυτρωτική διαδικασία για έναν ενήλικα. Σαν να συναντιέται κι εκείνος με τη χαμένη του παιδικότητα. Μια πλευρά του χαρακτήρα του που παραμένει εκεί, κρυμμένη, αλλά η συγγραφή τη βοηθάει να βγει προς τα έξω.
Ντένης Μακρής
– Ήταν μια δύσκολη διαδικασία;
– Καθόλου. Βγήκε πολύ αβίαστα. Μέσα σε τρεις μήνες ήταν έτοιμο το κείμενο, τουλάχιστον στην πρώτη του γραφή. Ίσως γιατί δεν είχα, ούτε έχω φιλοδοξίες συγγραφικές. Ξεκίνησε σαν ένα παιχνίδι και από την επιθυμία μας να φτιάξουμε μια παράσταση για παιδιά έτσι όπως εμείς θέλαμε να τους μιλήσουμε. Χωρίς παιδιαρίσματα, αλλά με ευθύτητα. Ποντάροντας ταυτόχρονα στην ανάγκη τους για ψυχαγωγία, αλλά με κάτι που θα τους κρατά το ενδιαφέρον. Στο θέατρο, μη ξεχνάμε, υπάρχει ο κίνδυνος της πλήξης. Μόνο που τα παιδιά δεν έχουν καμία κοινωνική δέσμευση να την εκδηλώσουν, σε αντίθεση με τους ενήλικες. Στόχος μας ήταν να μην προλαβαίνουν να κουραστούν ή να βαρεθούν. Με μια ιστορία που δεν τους χαρίζεται εύκολα. Κι αυτό τα ιντριγκάρει. Τα παρατηρώ πώς παρακολουθούν την εξέλιξή της, με απόλυτη συγκέντρωση και αγωνία για το τι θα συμβεί παρακάτω.
Ντένης Μακρής
– Γι’ αυτό εντάξατε μέσα της γνώριμες, οικείες φιγούρες και σύμβολα;
– Όλο το έργο είναι γεμάτο από αρχετυπικές έννοιες: η αιώνια πάλη του καλού με το κακό, ένας πόλεμος που δεν τελειώνει, μια ειρήνη που όλοι εύχονται, ένας θρύλος που θα δώσει τη λύση. Επειδή όταν ασχολούμαι με κάτι προσπαθώ να το κάνω όσο πιο άρτια μπορώ, μελέτησα πολύ ελληνικούς μύθους και λαϊκά παραμύθια άλλων λαών. Ινδιάνικα, κινέζικα, ευρωπαϊκά. Παρά τις τοπικές παραλλαγές τους, η ουσία τους είναι κοινή. Τοπία της φύσης που ζωντανεύουν, συνεχείς περιπλανήσεις των ηρώων, το κακό που παραμονεύει… Εκ προθέσεως, λοιπόν, τα χρησιμοποίησα, καθώς είναι όπλα και οχήματα για να πεις μια ιστορία σε παιδιά. Δεν είναι τυχαίο πως υπάρχουν μέσα στη λαϊκή παράδοση. Νομίζω ότι λειτουργούν συμβολικά, σχεδόν ψυχαναλυτικά, καθώς κρύβουν την ουσία της ύπαρξης. Έστω κι αν δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό, το παιδί έρχεται σε επαφή μ’ ένα μύθο που του απαντάει για την ίδια τη ζωή.
Φανή Αποστολίδου-Ντένης Μακρής
– Πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράσταση κρατά και η κλασική μουσική. Γιατί αυτή η επιλογή;
– Για δύο λόγους. Ο πρώτος γιατί παραμένει ένα ιδιαίτερα παραγνωρισμένο εκπαιδευτικό μέσο στην Ελλάδα. Δυστυχώς, τα περισσότερα παιδιά -αν δεν πηγαίνουν σε κάποιο ωδείο- την αγνοούν. Στην “Πέτρα του Βορρά” θέλαμε ταυτόχρονα με την αφήγηση της ιστορίας να υπάρχει μια παράλληλη μουσική αφήγηση, η οποία να πατάει πάνω σε δυνατά, κλασικά μοτίβα. Έτσι ώστε ακούγοντάς τα να τα συνδέουν με κάτι διασκεδαστικό, όχι βαρετό ή απόμακρο. Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το ίδιο το έργο. Το ταξίδι του Γιωργή ξεκινάει το μεσαίωνα και φθάνει ως τις μέρες μας. Εμείς δεν βάλαμε μεσαιωνικά ακούσματα, αλλά από το 1400 ως το 1950, οπότε ολοκληρώνεται ένας μεγάλος κύκλος της κλασικής μουσικής.
Γιάννης Σαρακατσάνης
– Να υποθέσω ότι θα υπάρξει και συνέχεια;
– Είμαι σίγουρος ότι θα “επιστρέψω” μαζί με την Κατερίνα. Δεν έχουμε κάτι στο νου μας αυτή τη στιγμή, αλλά η ανάγκη να συναντηθούμε και να επικοινωνήσουμε ξανά με τα παιδιά είναι μεγάλη και ουσιαστική. Δεν γίνεται για βιοποριστικούς λόγους. Χωρίς βέβαια να θέλω να κατηγορήσω οτιδήποτε άλλο κάνω για βιοπορισμό.
Κατερίνα Παπαδάκη
– Ν’ απευθυνθώ στον πατέρα Οδυσσέα τώρα. Λέτε ιστορίες στα δικά σας παιδιά;
– Στο γιο μου έλεγα διαρκώς πράγματα που σκαρφιζόμουν εκείνη τη στιγμή. Τώρα πια έχει μεγαλώσει για παραμύθια, τα λέω στην κόρη μου… Όλοι οι άνθρωποι, πιστεύω, έχουμε ανάγκη να επικοινωνήσουμε μέσω ξένων ιστοριών. Γι’ αυτό βλέπουμε ταινίες, διαβάζουμε βιβλία, κοιτάμε πίνακες ζωγραφικής, παρακολουθούμε παραστάσεις ή ακούμε τραγούδια. Η ζωή μας, εκτός από τη στυγνή καθημερινότητά της, είναι γεμάτη από ιστορίες σε κόσμους φανταστικούς, πνευματικούς, ονειρικούς. Προσωπικά, η ψυχή μου έχει ανθίσει πολύ πιο έντονα με ένα ποίημα παρά από μία πραγματική στιγμή. Ακόμα και οι σχέσεις με τους πιο σημαντικούς ανθρώπους μας έχουν ανάγκη να τροφοδοτούνται από τέτοια φανταστικά ταξίδια.
Ντένης Μακρής-Γιάννης Σαρακατσάνης
– Είστε αυστηρός με τους συναδέλφους σας όταν πηγαίνετε θέατρο μαζί με τα παιδιά σας;
– Είμαι αρκετά απαιτητικός. Η Ξένια Καλογεροπούλου με το Θέατρο “Πόρτα” αποτελεί σίγουρα έναν φάρο στον συγκεκριμένο χώρο. Με τα υψηλά δεδομένα που εκείνη έχει θέσει εδώ και χρόνια συνομιλώ στο μυαλό μου. Φυσικά υπάρχει “μελέτη” πριν από κάθε παιδική θεατρική επιλογή. Όπως και παντού, άλλωστε, καθώς δεν γίνονται μόνο ενδιαφέρουσες δουλειές. Και για ό,τι αφορά στα παιδιά μας καλό είναι να βασανιζόμαστε λίγο παραπάνω.
Πολύ όμορφα