Τέτη Αϊβατζίδου «Είμαστε η μοναδική ελληνική παράσταση που επιλέχθηκε ανάμεσα σε 1400 έργα απ’ όλο τον κόσμο για να παρουσιαστεί στο Παγκόσμιο Συνέδριο Μουσικής Εκπαίδευσης τον Ιούλιο στη Γλασκώβη»
Τη βοήθεια όλων μας ζητούν οι μαθητές του μουσικού συνόλου Τέττιξ για να ταξιδέψουν την όπερα «Μικρός Πρίγκιπας» στη Σκωτία
Συνέντευξη στη Μαρία Τσιλιμιδού
Θεωρείται ένα από τα πιο πολυπαιγμένα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Μέχρι σήμερα το θρυλικό βιβλίο του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, γραμμένο πριν 73 χρόνια, έχει γνωρίσει αμέτρητες θεατρικές διασκευές, κλασικές αναγνώσεις, πρωτοποριακές σκηνικές προσεγγίσεις σε όλο τον κόσμο. Για μικρούς, για μεγάλους, για όλους… Ο συγκεκριμένος, όμως, «Μικρός Πρίγκιπας» είναι πραγματικά ξεχωριστός. Κι αυτό γιατί δημιουργοί και ερμηνευτές της ομώνυμης παράστασης σε μορφή όπερας είναι τα ίδια τα παιδιά. Οι μαθητές του μουσικού συνόλου Τέττιξ, υπό την καθοδήγηση της μουσικοπαιδαγωγού Τέτης Αϊβατζίδου.
Επί δύο χρόνια παιδιά και νέοι -από το δημοτικό ως τη μετεφηβεία- βούτηξαν στο κείμενο του Εξυπερύ, συνεργάστηκαν μεταξύ τους και συνυπέγραψαν τόσο το λιμπρέτο, όσο και τη μουσική σύνθεση. «Στην ομάδα μαθαίνουμε τι είναι συνεργασία, φαντασία, τόλμη, ομαδικότητα». «Είναι μια όπερα διαφορετική από τις άλλες. Είναι ο κόπος και η χαρά μας». «Δημιουργούμε ένα μουσικό έργο αποκλειστικά δικό μας». «Συνθέτουμε σκέψεις και ιδέες και τις κάνουμε πράξη σε μια παράσταση», είναι κάποιες από τις δηλώσεις των μικρών πρωταγωνιστών, αποκαλυπτικές της πρωτότυπης δημιουργικής διαδικασίας, αλλά και των θερμών συναισθημάτων που τους εμφύσησε.
Συνομιλώντας με την εμπνεύστρια του εγχειρήματος, Τέτη Αϊβατζίδου, διακρίνουμε την υπερηφάνεια και τη συγκίνηση που νιώθει για την πρόοδο των μαθητών της. Κρίνει αναγκαίο, ωστόσο, να μας ξεκαθαρίσει από την αρχή πως «στην ομάδαTettix συμμετέχουν περίπου τριάντα πέντε σπουδαστές μουσικής, διαφορετικών ηλικιών και μουσικών επιπέδων, οι οποίοι δεν διαχωρίζονται σε ταλαντούχους ή μη. Στη χορωδία, επίσης, δεν περνούν από ακρόαση.» Γεγονός που προκαλεί εντύπωση αν κρίνει κανείς το τελικό, άρτιο αποτέλεσμα. Όπως μας εξηγεί: «Όλα τα παιδιά μπορούν να μάθουν να τραγουδούν σωστά. Αυτή είναι η δουλειά του δασκάλου, να τα διδάξει. Όπως κι όλοι μας γεννιόμαστε με αυτή την ικανότητα, αρκεί να έχουμε τη διάθεση και το έναυσμα από μικρή ηλικία να πειραματιστούμε. Δυστυχώς, κάποιοι χαρακτηρίζονται ως άρρυθμοι ή παράφωνοι γιατί κάτι συνέβη στην πορεία και τους μπλόκαρε. Ανέπτυξαν ανασφάλειες και έχασαν την αυτοπεποίθησή τους.»
Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Ζω τη μουσική, φτιάχνω τη δική μου όπερα!» η Τέτη Αϊβατζίδου μαζί με την ομάδα Τέττιξ έχουν μέχρι σήμερα ανεβάσει τρεις παραγωγές όπερας για το κοινό. Την «Πριγκίπισσα Δυσκολούλα», την «Πετρόσουπα» και τον «Μικρό Πρίγκιπα». «Χρειαζόμαστε περίπου δύο χρόνια για να ολοκληρώσουμε μια παράσταση. Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα αποτελεί μια πρωτοβουλία του Ωδείου Ριζοπούλου αν και δεν απευθύνεται αποκλειστικά στους μαθητές του. Μπορούν να συμμετάσχουν παιδιά από άλλα ωδεία ή και χωρίς καθόλου μουσικές γνώσεις. Τα μαθήματα γίνονται μία φορά την εβδομάδα για δύο ώρες. Στην πρώτη φάση μέσα από διάφορες ασκήσεις τα παιδιά κατανοούν το κείμενο, τους ήρωες, τα χαρακτηριστικά τους ώστε να δουλέψουν στη συνέχεια για τη δημιουργία της όπερας. Η ομάδα Τέττιξ μετρά ήδη δέκα χρόνια ζωής με κάποια από τα μέλη της να είναι από το ξεκίνημα και να συνεχίζουν μαζί μας. Επιδιώκουμε τις διαφορετικές αφετηρίες, π.χ. ηλικίας και γνώσεων. Σαν μια μικρογραφία της πραγματικής κοινωνίας. Τα μικρά παιδιά να βρίσκουν πρότυπο στα μεγαλύτερα, να τους θυμίζουν την καθαρότητα και τον αυθορμητισμό που χάνουν μεγαλώνοντας, τα μεγάλα να συμβουλεύουν τα μικρότερα, ν’ αναπτύσσουν συνέργειες, κοινωνικότητα, εξωστρέφεια, αλληλεγγύη, αυτοπεποίθηση.»
Υπήρξαν κάποια που με αφορμή την ομάδα Τέττιξ αποφάσισαν ν’ ακολουθήσουν το χώρο της μουσικής; «Αν και δεν είναι πρωταρχικός μας στόχος να φτιάξουμε επαγγελματίες, αρκετά φοίτησαν σε μουσικά σχολεία, στράφηκαν στην υποκριτική, έφυγαν για σπουδές στο εξωτερικό» απαντά.
Τη ρωτάω γιατί επέλεξε την όπερα ως εργαλείο έκφρασης και δημιουργίας, καθώς δεν αποτελεί και το πλέον διαδεδομένο είδος μουσικού θεάτρου στη χώρα μας. «Πράγματι το κοινό της όπερας είναι πιο περιορισμένο. Διαθέτει, όμως, τόσο πολλά και διαφορετικά πεδία όπου μπορούμε να δουλέψουμε μαζί με τα παιδιά και να εντρυφήσουμε σε όλες τις φάσεις δημιουργίας. Είναι και τι αγαπάει η δασκάλα, τι βιώματα ή τι γνώσεις έχει. Η όπερα πάντως έχει ξεχωριστή αξία και τέτοιες πρωτοβουλίες δίνουν την ευκαιρία να έρθουν τα νέα παιδιά πιο κοντά της», συμπληρώνει, θυμίζοντάς μας επιτυχημένες παραστάσεις της Λυρικής, της Στέγης και άλλων φορέων τα τελευταία χρόνια. «Μόνο που εκείνες είναι από επαγγελματίες προς τα παιδιά» επισημαίνει την ειδοποιό διαφορά η Τέτη Αϊβατζίδου.
Ποια είναι γνώμη της όμως -ως μουσικοπαιδαγωγός- για τα talent show με λιλιπούτειους κρινόμενους που έχουμε δει στο παρελθόν στην τηλεόραση; «Τα δικά μου παιδιά ή οι μαθητές μου δεν θα ήθελα να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκπομπή και να γίνουν βορά στα μάτια τόσων ανθρώπων. Δεν νομίζω ότι ένα παιδί μπορεί ή πρέπει να το διαχειριστεί όλο αυτό. Το θεωρώ τουλάχιστον επικίνδυνο. Αυτές, βέβαια, είναι αποφάσεις που παίρνει κάθε γονιός ή δάσκαλος σύμφωνα με τα δικά του πιστεύω. Αν και έχουμε μια τάση σαν κοινωνία να κάνουμε τα παιδιά μας μικρομέγαλα. Το παρατηρείς στα ρούχα που φορούν, στα τσιφτετέλια που χορεύουν πάνω στα τραπέζια στις σχολικές εκδρομές, στα ντραμς που παίζουν από τα τρία τους…»
Ο δρόμος προς τη Γλασκώβη
Με αρκετή δυσπιστία, όπως παραδέχεται η Τέτη Αϊβατζίδου, αντιμετώπισε αρχικά την πρόταση ν’ ανεβάσουν τον «Μικρό Πρίγκιπα» του Εξυπερύ. «Είναι ένα βιβλίο με τεράστια κι αδιαμφισβήτητη αξία στο πέρασμα του χρόνου. Ωστόσο έχει παιχθεί αμέτρητες φορές. Αυτό είναι και το στοίχημα, πόση αντοχή διαθέτεις και τι στόχους έχεις προκειμένου να κάνεις έναν διαφορετικό “Πρίγκιπα”. Είναι μεγάλη πρόκληση ν’ αναμετρηθείς μ’ ένα τόσο γνωστό έργο και να παλέψεις να κάνεις κάτι ξεχωριστό και αξιόλογο, έστω και στα δικά σου μάτια, διατηρώντας τη γλαφυρότητα και την καθαρότητα του αρχικού κειμένου, το ύφος και το ήθος του συγγραφέα. Αρετές, πιστεύω, που πέτυχαν τα παιδιά πατώντας με σεβασμό στην κλασική ιστορία, αφενός για το λιμπρέτο, αφετέρου για τη σύνθεση των μελωδιών και την εναρμόνισή τους με το λόγο, όπως και για την ερμηνεία.»
Το Θέατρο Αργώ στο Μεταξουργείο, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και το Θέατρο Τέχνης στην Πλάκα είναι μέχρι στιγμής οι χώροι που έχουν υποδεχθεί τον «Μικρό Πρίγκιπα» της ομάδας Τέττιξ υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Δημήτρη Δεγαΐτη. Θ’ ακολουθήσει στις 10 και 11 Ιουλίου το Θερινό Δημοτικό Θέατρο Νέας Ιωνίας, στο Βόλο, στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών Μαγνησίας. Τους… ηθοποιούς, χορωδούς και μονωδούς συνοδεύει ζωντανά επί σκηνής ένα πενταμελές οργανικό σύνολο. Πέντε παιδιά, δηλαδή, που παίζουν βιολί, βιολοντσέλο, πιάνο, κανονάκι και φλάουτο, ενώ η ενορχήστρωση ανήκει στον Γιώργο Συνοδινό, μαθητή του Τμήματος Ανώτερων Θεωρητικών του Ωδείου Ριζοπούλου.
Η μεγαλύτερη επιβράβευση των προσπαθειών που κατέβαλαν επί δυο χρόνια δάσκαλοι, μαθητές και γονείς ήλθε όταν η όπερα «Μικρός Πρίγκιπας» επιλέχθηκε ανάμεσα σε 1400 έργα από ολόκληρο τον κόσμο για να παρουσιαστεί στο 32οΠαγκόσμιο Συνέδριο Μουσικής Εκπαίδευσης (International Society for Music Education – I.S.M.E), τον Ιούλιο στη Γλασκώβη, ως η μοναδική συμμετοχή από την Ελλάδα. Τα έσοδα από τις παραστάσεις στο Θέατρο Τέχνης διατέθηκαν αποκλειστικά για τη μετάβαση και τη διαμονή της 50μελούς αποστολής στη Σκωτία. Ωστόσο χρειάζονται πολλά ακόμη.«Έχουμε απευθυνθεί για χορηγίες σε πολλούς φορείς, στο κράτος, σε ιδρύματα, σε ιδιωτικές εταιρείες, έχουμε στήσει μια πλατφόρμα crowdfunding στο www.giveandfund.com/giveandfund/project/Tettix. Πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρουμε» δηλώνει με αισιοδοξία η κ. Αϊβατζίδου, η οποία ήδη βρίσκεται στο στάδιο της έρευνας για την επόμενη όπερα που θα δουλέψει από τον Σεπτέμβριο μαζί με τους μαθητές της. «Ίσως να είναι κάποιου παλαιότερου Έλληνα συγγραφέα. Σκεφτόμαστε τον Παπαδιαμάντη, την Πηνελόπη Δέλτα, τον Ξενόπουλο» αρκέστηκε να μας αποκαλύψει. Και όσοι απορείτε τι σημαίνει Τέττιξ, είναι ένα λογοπαίγνιο ανάμεσα στο τζιτζίκι που τραγουδά συνέχεια και το όνομα της δημιουργού της ομάδας.
